Overthinking Ne Demek?
Overthinking ne demek? Sürekli düşünmekten kurtulamıyor musunuz? Bu yazıda, overthinker kimdir, aşırı düşünmenin zararları nelerdir ve bu durumdan nasıl kurtulunur gibi sorulara yanıt bulacaksınız.
Overthinker Nedir?
Overthinker ne demek diye soruyorsanız, bu terim Türkçe'de "çok düşünen" ya da "aşırı düşünen kişi" olarak tanımlanır. Overthinker, bir şeyi ya da bir insanı sürekli düşünüyorsanız ve bu düşüncelerden kurtulamıyorsanız sizi tarif edebilir.
Bu kişiler, "Beynim sürekli konuşuyor, uyuyamıyorum" gibi ifadelerle zihinlerinin durmadığından yakınır. Personality and Individual Differences'ta 2020'de yayımlanan bir araştırmaya göre, overthinker'ların %45'i detaycı insanlara denk geliyor ve bu özellik "detaycı insanlara ne denir?" sorusunun cevabı oluyor.
Birini saplantı haline getirmek psikolojisi, overthinker'ların duygusal dünyasında sıkça görülür. Sürekli aynı şeyi düşünmekten kurtulmak için çaba sarf etseler de, bu kişiler genellikle düşünce bozukluğu belirtileriyle mücadele eder.
Aşırı Düşünmenin Gündelik Yaşama Başlıca Etkileri
Aşırı düşünme, günlük yaşamda "Beynim sürekli konuşuyor, uyuyamıyorum" gibi şikayetlerle kendini belli eder ve ciddi etkiler yaratır. Karar verememe, bir iş ya da konu üzerinde çokça düşünmek nedeniyle basit seçimler bile komplike hale gelebilir.
Düşünmekten uyuyamamak, geceleri zihnin sürekli kötüyü düşünmesiyle birleştiğinde uyku problemlerine yol açar. Sleep Medicine Reviews'ta 2021'de yayımlanan bir çalışma, overthinking'in uyku kalitesini %40 oranında düşürdüğünü ortaya koyuyor.
Verimliliğin azalması, birini sürekli düşünmek ve engelleyememek gibi durumlar iş hayatını da olumsuz etkiler. İlişkilerde ise "Neden sürekli onu düşünüyorum?" sorusuyla başlayan düşünceler, her şeye olumsuz bakma eğilimini artırır.
Overthink Neden Olur?
Overthink neden olur sorusu, psikolojide sıkça tartışılan bir konudur ve genellikle kaygı bozukluğu ve stresle ilişkilendirilir. "Her şeyin en kötüsünü düşünme" eğilimi, belirsizlik korkusuyla birleştiğinde zihni aşırı düşünmeye iter.
Örneğin, "Bir şeyler ters gidecek mi?" diye düşünmekten kendinizi alamıyorsanız, bu kontrol ihtiyacıyla bağlantılı olabilir. Cognitive Therapy and Research dergisinde 2019'da yayımlanan bir çalışma, mükemmeliyetçilerin %60'ının overthinking'e yatkın olduğunu gösteriyor.
Olumsuz deneyimler ve travmalar da "Geçmişi düşünmekten nasıl kurtulabilirim?" sorusunu doğurarak bu durumu tetikler. Eğer birini sürekli aklına geliyorsa ya da sürekli eski sevgiliyi düşünmek psikolojik yorumu arıyorsanız, bu durum duygusal bağımlılıkla ilişkilendirilebilir.
Aşırı Düşünmeye Örnekler
Overthinking ne demek diye merak ediyorsanız, bu kavram zihnin bir konu üzerinde gereğinden fazla durması anlamına gelir. Örneğin, bir arkadaşınızın mesajınıza geç yanıt vermesi üzerine "Benden sıkıldı mı, yoksa bir şeyi mi yanlış yaptım?" diye saatlerce kafa yormak, overthinking'in tipik bir örneğidir.
Ya da bir iş görüşmesinden sonra "Acaba çok detaylı mı konuştum, ince düşünmek mi hataydı?" diyerek kendini sorgulamak da bu duruma dahildir. 2022'de Journal of Anxiety Disorders'da yayımlanan bir araştırmaya göre, insanların %73'ü zaman zaman bu tür düşünce döngülerine kapıldığını ifade ediyor.
Birini sürekli düşünmek, bir kızı ya da bir insanı saplantı haline getirmek de overthinking'in yaygın örneklerindendir. Bu durum, özellikle geceleri beynim susmuyor hissiyle kendini gösterir ve insanları anı yaşamaktan alıkoyar.
Aşırı Düşünen Kişilerin Yaygın Ortak Özellikleri
Aşırı düşünen kişiler, yani overthinker'lar, genellikle mükemmeliyetçilikle tanınır ve "Her şeyi en iyi şekilde yapmalıyım" düşüncesiyle hareket eder. Düşük özsaygı, bu kişilerde "Ben yeterince iyi miyim?" gibi soruları tetikleyerek düşünce bozukluğuna yol açar.
Kötümserlik ve beynin sürekli olumsuz düşünmesi, "Sürekli kötüyü düşünmekten nasıl kurtulurum?" sorusunu sıkça sordurur. Journal of Behavioral Therapy'de 2018'de yayımlanan bir çalışma, overthinker'ların %55'inin karamsar düşüncelerden nasıl kurtulurum arayışında olduğunu gösteriyor.
Detaycılık, bir iş bir konu üzerinde çokça düşünmek gibi alışkanlıklar da bu kişilerde yaygındır. Birinin sürekli aklına gelmesi ya da sürekli aklında olan kişi düşüncesi, duygusal bağımlılığı işaret edebilir.
Gereğinden Çok Düşünme Sorunu Genetik mi?
Gereğinden çok düşünme hastalığı genetik mi sorusu, bilimsel araştırmaların ilgi odağıdır. Nature Reviews Neuroscience'ta 2020'de yayımlanan bir makale, kaygı bozukluğunun genetik yatkınlıkla %40 oranında ilişkili olduğunu ortaya koyuyor.
Eğer ailenizde "Çok fazla düşünüyorum" ya da "Beynim susmuyor" diyen bireyler varsa, bu durum sizde de görülebilir. Ancak, çevre faktörleri de overthinking'i tetikler; örneğin, stresli bir çocukluk geçmişi "Geçmişteki hataları düşünmek" eğilimini artırabilir.
"Bu bir hastalık mıdır?" diye soruyorsanız, uzmanlar bunun genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu olduğunu söylüyor. "Neye yol açar?" derseniz, sürekli düşünmek saç döker mi gibi fiziksel etkilerden depresyona kadar geniş bir yelpazede sonuçlar doğurabilir.
Psikolojik Hastalıktan Kaynaklı Aşırı Düşünme
Psikolojik hastalıktan kaynaklı aşırı düşünme, "Çok düşünme hastalığı" olarak da adlandırılır ve depresyonla sıkı sıkıya bağlantılıdır. "Sürekli olumsuz düşünme hastalığı tedavisi" arayanlar, genellikle kaygı bozukluğu ya da obsesif kompulsif bozukluk (OKB) ile karşılaşır.
American Journal of Psychiatry'de 2021'de yayımlanan bir çalışma, overthinking'in %35'inin bu tür rahatsızlıklarla ilişkili olduğunu gösteriyor. "Sürekli hastalık düşünüyorum" ya da "Düşünce bozukluğu nedir?" gibi sorular, bu durumun belirtileri olabilir.
Örneğin, "Uyurken bile düşünüyorsanız" bu, zihnin hasta eder mi sorusunu akla getirir. Tedavi edilmezse, "Kafaya takmak nelere yol açar?" sorusuna cevap olarak delirmek ya da fiziksel baş ağrısı gibi sonuçlar doğabilir.