İkincil Travma

Günümüzde travma denildiğinde genellikle kişinin doğrudan maruz kaldığı olaylar akla gelir. Ancak travmanın etkileri sadece doğrudan deneyimleyenlerle sınırlı değildir. Özellikle ruh sağlığı profesyonelleri, sağlık çalışanları, ilk müdahale ekipleri ve hatta travmatik olaylara tanıklık eden yakınlar, ikincil travma (veya ikincil travmatik stres) yaşayabilirler.

İkincil Travma Nedir?

İkincil travma, başka bir bireyin travmatik deneyimlerine sürekli maruz kalma sonucunda ortaya çıkan psikolojik stres durumudur. Bu, özellikle terapistler, danışmanlar, sosyal hizmet uzmanları ve travma ile çalışan diğer meslek gruplarında sıkça görülebilir. Bir başkasının yaşadığı acıya tanıklık etmek ve onun anlatılarını dinlemek, zaman içinde kişinin kendi ruh sağlığını etkileyebilir.

İkincil Travmanın Belirtileri

İkincil travma, travmaya doğrudan maruz kalınan durumlarla benzer belirtiler gösterebilir. Bunlar arasında şunlar yer alır:

• Duygusal belirtiler: Kaygı, üzüntü, öfke, umutsuzluk, aşırı hassasiyet veya duygusal uyuşma

• Bilişsel belirtiler: Yoğun şekilde travmatik olayları düşünme, odaklanma güçlüğü, olumsuz düşünce kalıpları

• Davranışsal belirtiler: İşten kaçınma, sosyal izolasyon, artan iş stresi

• Fizyolojik belirtiler: Yorgunluk, uyku problemleri, kas gerginliği, mide rahatsızlıkları

İkincil Travma ile Başa Çıkma Yöntemleri

İkincil travmayı yönetmek, hem bireysel hem de kurumsal düzeyde ele alınması gereken bir süreçtir. İşte bu süreçte yardımcı olabilecek bazı stratejiler:

1. Öz Bakım: Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve yeterli uyku, stresle başa çıkmada önemli rol oynar.

2. Sınır Koyma: Profesyonel ve kişisel hayat arasında sağlıklı sınırlar koymak, duygusal yükü azaltabilir.

3. Destek Aramak: Süpervizyon almak, meslektaşlarla paylaşımda bulunmak veya bir terapistten destek almak oldukça faydalıdır.

4. Farkındalık ve Meditasyon: Mindfulness gibi teknikler, kişinin anda kalmasına ve duygusal yükünü hafifletmesine yardımcı olabilir.

5. Eğitim ve Farkındalık: İkincil travma hakkında bilgi sahibi olmak, belirtileri erken fark etmek ve gerekli önlemleri almak için önemlidir.

Sonuç

İkincil travma, travmayla çalışan profesyonellerin ve travmaya tanıklık eden kişilerin karşılaşabileceği önemli bir olgudur. Bu durumu tanımak ve önlem almak, hem bireysel sağlığın korunmasını hem de mesleki verimliliğin sürdürülmesini sağlar. Ruh sağlığını koruma adına öz bakım uygulamalarına yönelmek ve destek mekanizmalarını devreye sokmak, ikincil travmanın etkilerini azaltmada kritik bir rol oynar.

Kaynakça

1-Figley, C. R. (1995). Compassion fatigue: Coping with secondary traumatic stress disorder in those who treat the traumatized. Brunner/Mazel.

2-Stamm, B. H. (1999). Secondary traumatic stress: Self-care issues for clinicians, researchers, and educators. Sidran Press.

3-Pearlman, L. A., & Saakvitne, K. W. (1995). Trauma and the therapist: Countertransference and vicarious traumatization in psychotherapy with incest survivors. W. W. Norton & Company.