Şiddet Nedir

Şiddete Psikolojik Açıdan Bakış

Şiddet Nedir? Psikolojik Bir Bakış

Şiddet, bir kişinin diğerine fiziksel, duygusal, cinsel ya da psikolojik zarar verme amacıyla gerçekleştirdiği eylemler bütünüdür. Şiddet, bireyin kontrol, güç ve üstünlük sağlama isteğinden kaynaklanabilir ve çok çeşitli biçimlerde kendini gösterebilir. Psikolojik açıdan bakıldığında şiddet, yalnızca fiziksel bir saldırı değil, aynı zamanda bireyin ruhsal bütünlüğünü bozan sözlü taciz, manipülasyon, tehdit, aşağılama gibi davranışları da içerir.

Şiddetin Türleri

1. Fiziksel Şiddet: Bireyin bedenine doğrudan zarar veren, vurma, itme, boğma gibi fiziksel saldırıları içerir. Bu tür şiddet, genellikle görülebilir yaralanmalara neden olur.

2. Duygusal/Psikolojik Şiddet: Aşağılama, hakaret, manipülasyon, tehdit ve kişinin özgüvenini zedeleyen her türlü davranış duygusal şiddet kapsamındadır. Kişinin kendilik algısı, kimliği ve duygusal bütünlüğü üzerinde derin izler bırakır.

3. Cinsel Şiddet: Rıza dışı cinsel davranışlarda bulunma, zorlamalar ya da tacizler, cinsel şiddetin bir biçimidir. Bu tür şiddet, mağdurda hem fiziksel hem de duygusal travmalara neden olabilir.

4. Ekonomik Şiddet: Bireyin ekonomik kaynaklarını kontrol etme, çalışmasını engelleme ya da finansal bağımsızlığını kısıtlama gibi eylemler ekonomik şiddeti oluşturur.

5. Sözlü Şiddet: Kişiyi aşağılama, küçümseme, hakaret etme gibi sözlü saldırılar da şiddetin bir türüdür. Özellikle uzun vadede kişinin benlik saygısı üzerinde olumsuz etkiler bırakabilir.

Şiddetin Psikolojik Etkileri

Şiddet, mağdurlar üzerinde derin ve kalıcı psikolojik etkiler bırakır. Şiddete maruz kalan bireylerde genellikle travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), depresyon, anksiyete, özgüven kaybı, sosyal geri çekilme ve ilişki kurma zorlukları gibi psikolojik sorunlar ortaya çıkabilir. Şiddet mağdurları, kendilerini değersiz hissedebilir, sürekli bir korku içinde yaşayabilir ve normal yaşamlarına geri dönmekte zorlanabilirler.

Çocukluk döneminde şiddete maruz kalan bireyler, yetişkinliklerinde daha fazla ruhsal sorun yaşama eğilimindedir. Özellikle aile içi şiddet ortamında büyüyen çocuklar, ileride benzer şiddet döngülerini tekrar etme riskine sahiptir. Bu durum, nesiller boyunca süren bir şiddet döngüsüne neden olabilir.

Şiddetin Nedenleri

Psikolojik olarak şiddetin nedenleri, bireyin geçmiş deneyimlerinden, kişilik yapısından ve sosyal çevresinden etkilenir. Şiddet uygulayan bireyler, genellikle kontrol ihtiyacı, öfke yönetiminde zorluklar, travmatik geçmişler ya da düşük özgüven gibi psikolojik sorunlarla mücadele ediyor olabilirler. Ayrıca, toplumsal cinsiyet rolleri, kültürel normlar ve öğrenilmiş davranışlar da şiddetin sürdürülmesine katkıda bulunabilir.

1. Geçmiş Travmalar: Çocukluk döneminde şiddete maruz kalmak ya da şiddetin tanığı olmak, bireyin ilerleyen yaşlarda şiddet uygulama eğilimini artırabilir. Şiddet, öğrenilmiş bir davranış olarak kuşaktan kuşağa aktarılabilir.

2. Öfke Kontrol Sorunları: Öfke duygusunu kontrol edemeyen bireyler, bu duyguyu dışa vurma yöntemi olarak şiddeti kullanabilirler. Duygusal regülasyon sorunları, şiddeti tetikleyebilir.

3. Toplumsal Baskılar ve Cinsiyet Rolleri: Özellikle erkeklerde, güç, kontrol ve üstünlük elde etme amacıyla şiddet kullanımı, toplumsal cinsiyet rolleri tarafından desteklenebilir. Bu durumda şiddet, bir "güç gösterisi" olarak görülür ve bu tür toplumsal normlar, şiddetin kabul edilebilir bir davranış haline gelmesine yol açabilir.

4. Madde Kullanımı: Alkol ya da uyuşturucu kullanımı, şiddet eğilimlerini artırabilir. Madde kullanımı, bireyin yargılama yetisini ve dürtü kontrolünü zayıflatarak, şiddet içeren davranışlara yol açabilir.

Şiddetle Mücadelede Psikolojik Yaklaşımlar

Şiddetin önlenmesi ve mağdurlara destek sağlanması, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde önemli bir sorumluluktur. Şiddete maruz kalan bireyler için en etkili yöntemlerden biri psikoterapidir. Özellikle travma terapisi, bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve aile terapisi, şiddetin psikolojik etkilerini hafifletmede etkili olabilir.

1. Travma Terapisi: Şiddete maruz kalan bireyler, travmalarıyla başa çıkabilmek ve yaşadıkları deneyimleri işleyebilmek için travma terapisine ihtiyaç duyabilirler. Bu terapi, şiddetin bıraktığı duygusal yaraları iyileştirmeye yardımcı olabilir.

2. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Şiddet sonrası gelişen olumsuz düşünce kalıpları ve duygusal tepkilerin düzenlenmesi için BDT etkili bir yöntemdir. BDT, mağdurların olayları yeniden çerçevelemelerine ve kendilerini daha güçlü hissetmelerine yardımcı olur.

3. Aile Terapisi: Şiddetin aile içindeki etkilerini ele almak ve aile üyeleri arasında sağlıklı iletişim yolları kurmak için aile terapisi önemli bir destektir. Bu terapiler, şiddet döngüsünün kırılmasına yardımcı olabilir.

4. Toplumsal Eğitim ve Farkındalık: Şiddetin kök nedenlerine inmek ve toplumsal değişimi sağlamak için eğitim ve farkındalık çalışmaları şarttır. Toplumsal cinsiyet eşitliği, öfke kontrolü ve sağlıklı iletişim becerileri üzerine eğitimler, şiddeti azaltmada önemli bir rol oynar.

Sonuç

Şiddet, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde ciddi sonuçları olan bir olgudur. Psikolojik açıdan bakıldığında, şiddetin yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda duygusal ve zihinsel bir yıkım olduğu açıktır. Şiddetin etkilerini azaltmak ve bireylerin sağlıklı bir şekilde yaşamlarına devam etmelerini sağlamak için psikolojik destek ve toplumsal farkındalık büyük önem taşır. Şiddetle mücadele, sadece mağdurların iyileşmesi için değil, toplumsal barış ve huzur için de gereklidir.

Kaynakça:

1-Walker, L. E. (1979). The Battered Woman. Harper & Row. 2-Patterson, G. R. (1992). A Social Learning Approach: Coercive Family Process. Castalia Publishing Company. 3-Dutton, M. A., & Goodman, L. A. (2005). Coercive Control and the Role of the Victim in Intimate Partner Violence. Journal of Interpersonal Violence, 20(5), 641-658. 4-Heise, L. L. (1998). Violence Against Women: An Enduring Problem. Gender and Development, 6(2), 16-23. 5-Koss, M. P., & Oros, C. (1982). Sexual Experiences Survey: Reliability and Validity. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 50(3), 455-457. 6-Tolman, R. M., & Bennett, L. (1990). The Development of a Measure of Women's Economic Abuse. Violence and Victims, 5(3), 299-314. 7-American Psychological Association. (2012). Guidelines for Psychological Evaluations in Child Protection Matters. Washington, DC.